فرآوری و بسته بندی ماهی با دستگاه های مدرن

پردازش و بسته بندی ماهی و غذاهای دریایی یک صنعت ارزشمند در کشورها است. بسیاری از انواع محصولات دریایی در کشورهای مختلف موجود است؛ از صدف های صید شده در اقیانوس گرفته تا ماهی های آب شیرین از دریاچه ها. پس از صید، ماهی ها باید فرآوری و بسته بندی شوند تا به عنوان یک محصول خوراکی به دست مصرف کنندگان برسند.

گونه های مهم انواع ماهی برای ارائه به بازار شامل ماهی قزل آلا، هالیبوت، ماهی تن، خرچنگ، میگو، گوش ماهی، صدف، خرچنگ، شاه ماهی، ماهی کپور، هوور، گیدر و … هستند. بدون بخش فرآوری ماهی، بسیاری از مصرف کنندگان به محصولات غذاهای دریایی که به طور منظم از آنها استفاده می کنند، دسترسی نخواهند داشت. فرآوری، برای تازه نگه داشتن ماهی و سالم رسیدن به قفسه های فروشگاه ها، رستوران ها و خانه ها ضروری است.

فرآوری ماهی به چه معنا است و چطور انجام می شود؟

فرآوری ماهی شامل تهیه ماهی و غذاهای دریایی برای تحویل به مصرف کنندگان است. پس از صید ماهی، قبل از آماده شدن برای فروش در بازار، باید چندین مرحله طی شود. این فرآیند شامل تخلیه کردن، فیله کردن و بسته بندی محصول است. ماهی، یک غذای فاسد شدنی است، بنابراین باید از لحظه صید تا زمانی که در مواد بسته بندی، آماده می شود، به خوبی از آن مراقبت کرد. پردازش و بسته بندی مناسب و کارآمد، از خراب شدن ماهی ها و غذاهای دریایی جلوگیری می کند و کیفیت محصول را تضمین می کند.

فرآوری ماهی به طور کلی شامل مراحل زیر است:

• دسته بندی ماهی بر اساس اندازه و گونه
• بارگیری ماهی در دستگاه برای برداشتن قسمت سر
• انتقال ماهی به ماشین تمیز کاری، برای از بین بردن دم، فلس و احشاء
• برداشتن باله ها
• شستشوی کامل ماهی

فرآوری ماهی ممکن است به صورت دستی یا با استفاده از ماشین های فرآوری انجام شود. جزئیات فرآیند، بسته به اندازه شرکت و گونه‌های ماهی که آماده می‌کنند، می‌تواند بسیار متفاوت باشد.

روش فرآوری و بسته بندی ماهی؛ اتوماتیک یا دستی؟ کدام بهتر است؟

فرآوری و بسته بندی ماهی

ماهی های آب شیرین اغلب به صورت دستی فرآوری می شوند و کارمندان از انواع مختلفی از چاقوها استفاده می کنند. کارگران باید مهارت بالایی داشته باشند تا بتوانند ماهی را به طور کارآمد و ایمن آماده و تمیز کنند. به طور کلی، فرآوری دستی، بیشتر در کارخانه های کوچک، رایج تر است.

کارخانه های بزرگ به سیستم های فرآوری و بسته بندی خودکار نیاز دارند تا حجم فراوان تری را به سرعت تولید کنند.

در اینجا نگاهی به مراحل مختلف برای هر دو فرآیند دستی و خودکار است:

1-مرتب سازی و درجه بندی:

مرتب سازی ماهی تازه برای طبقه بندی گونه ها و بررسی آسیب و تازگی، اغلب یک فرآیند دستی است. از سوی دیگر، درجه بندی اندازه ماهی، به راحتی با ماشین آلات انجام می گیرد. گریدرهای ماشینی به طور دقیق و سریع، ماهی ها را مرتب می کنند. درجه بندی خودکار، تا 10 برابر کارآمدتر از درجه بندی دستی است. با این حال، کارخانه های کوچک اغلب به دلیل هزینه ماشین آلات، از گریدر اتوماتیک استفاده نمی کنند.

2-برداشتن پولک ها و جرم:

برداشتن پولک ها، مرحله دیگری از فرآوری است که ممکن است به صورت دستی انجام شود، اما یکی از سخت‌ترین کارها است زیرا برداشتن پولک ها ممکن است دشوار باشد. کارگران با استفاده از برس یا تیغه سخت، ماهی را تمیز می کنند. ماهی هایی که قرار است پوست گرفته یا دودی شوند، نیازی به پوسته پوسته شدن ندارند. برخی از کارخانه های فرآوری، به جرم گیرهای دستی برقی مجهز هستند. جرمگیرهای الکتریکی، این فرآیند را تسریع و ساده می کنند.

3-جداسازی سر ماهی:

سر ماهی های آب شیرین اغلب به صورت دستی، جدا می شوند. معمولاً سر ماهی های آب شور را روی دستگاه جدا می کنند. جدا کردن دستی سر ماهی های بزرگ، به تلاش زیادی نیاز دارد و باید از دستگاه خودکار استفاده شود. دستگاه های قطع سر ماهی، معمولاً از تیغه های اره نواری، چاقوهای استوانه ای یا برش گیوتین استفاده می کنند.

4-تخلیه احشاء ماهی:

تخلیه احشاء ماهی های آب شیرین نیز اغلب به صورت دستی انجام می شود و بسیار انرژی بر و زمان بر است. این کار شامل بریدن شکم ماهی و برداشتن اندام ها است. ممکن است از ابزار مکش خلاء برای برداشتن احشاء استفاده شود. برخی از ماشین های خودکار، یک راه حل همه کاره هستند و قادر به جدا کردن سر، برش و برداشتن قسمت های داخلی می باشند.

5-حذف باله ها:

حذف دستی باله ماهی ها، یک فرآیند دشوار است، به ویژه برای ماهی های بزرگ. یک دستگاه خودکار ساخته شده از چاقوهای دیسکی چرخان، این روند را تسریع می سازد.

6-برش ماهی:

برش ماهی به قسمت و اندازه های متفاوت، چیزی شبیه به استیک، اغلب با اره نواری انجام می شود. ماهی های بزرگ به برش با دستگاه های مکانیکی نیاز دارند. انواع مختلفی از دستگاه های برش وجود دارد، مانند دستگاه هایی که از چندین چاقوی دایره ای چرخان استفاده می کنند. یک کاتر مکانیکی می تواند تا 40 ماهی را در هر دقیقه تکه تکه کند.

7-فیله کردن و پوست کندن:

آخرین مرحله فرآوری ماهی، فیله کردن و پوست کندن آن است. این کار با یک دستگاه فیله زنی بسیار آسان تر انجام می شود. این دستگاه از یک چاقوی دیسکی دوار، و تسمه نقاله، برای سرعت بخشیدن به فرآیند استفاده می کند. یک ابزار خودکار برای پوست گیری از یک چاقوی متحرکن تشکیل شده است که توسط یک موتور الکتریکی کوچک کار می کند.

بیشتر بخوانید: انواع دستگاه مواد غذایی منجمد و نیمه منجمد + ویژگی ها

کیفیت و ایمنی برای فرآوری و بسته بندی ماهی

فرآوری و بسته بندی ماهی

یکی از دغدغه های اصلی در صنعت فرآوری و بسته بندی ماهی، فسادپذیری آن است. ماهی به سرعت خراب می شود، بنابراین باید فوراً اقدامات لازم برای افزایش عمر مفید آن انجام شود.

فرآیندها شامل موارد زیر است:

• کنترل دما:

کاهش دما تا 32 درجه فارنهایت، تجزیه و فساد ماهی ها را کندتر می کند. ماهی خام باید بلافاصله پس از برداشت، در یخ، منجمد شود و در طول سفر به کارخانه فرآوری و همچنین در سراسر پردازش و توزیع، خنک نگه داشته شود. انجماد برای افزایش عمر مفید در مدت طولانی لازم است.

• کنترل رطوبت:

خشک کردن، نمک زدن و دودی کردن ماهی، باعث کاهش محتوای آب شده و محصول ماهی را برای مصرف، مناسب تر می سازد. نمک زدن، یک روش سنتی است که اغلب با خشک کردن و دودی کردن ترکیب می شود. همچنین یک روش کم هزینه برای نگهداری ماهی است.

• کنترل اکسیژن:

ماهی ها را می توان با خلاء، آب بندی کرد تا ماندگاری آنها افزایش یابد. بسته بندی وکیوم، محصول ماهی را از اکسیژن محروم می کند و از واکنش های اکسیداسیون جلوگیری می کند و فساد را کاهش می دهد.

• کنترل رشد میکروبی:

در یک کارخانه فرآوری، ممکن است از عملیات حرارتی استفاده شود و یا اسیدیته برای کشتن باکتری‌ها و کاهش سرعت تجزیه در محصولات ماهی اعمال گردد.

مدیریت پسماند حاصل از فرآوری و بسته بندی ماهی

مدیریت زباله حاصل از فرآوری و بسته بندی ماهی، یکی دیگر از جنبه های مهم فرآوری ماهی و غذاهای دریایی است. ضایعات ماهی تصفیه شده را می توان به روغن ماهی، خوراک دام، کود و سایر محصولات با ارزش افزوده تبدیل کرد. ضایعات ماهی نیز باید برای اهداف زیست محیطی به درستی مدیریت شود.

فضولات فرآوری ماهی بیشتر شامل موارد زیر است:

• سر ماهی ها
• استخوان ها
• پوست
• اعضای داخلی

فرآوری ماهی نیز مقادیر زیادی فاضلاب تولید می کند. زباله های مایع، مانند آب دور ریخته شده از ایستگاه های شستشو، باید به درستی مدیریت و دفع شوند. برای تعیین بهترین روش دفع، مایعات باید ارزیابی شوند.

تصفیه ضایعات ماهی عمدتاً شامل روش هایی مانند هیدرولیز، زیست پالایی، هضم بی هوازی و فیلتراسیون است. مایعات زباله، تحت تصفیه اولیه قرار می گیرند، که در آن، موادی را که به آسانی شناور یا ته نشین می شوند حذف می کند. فرآیندهای تصفیه ثانویه، شامل مایعات زباله پس از حذف مواد شناور و قابل ته نشینی است. تصفیه ثانویه از فرآیندهای بیولوژیکی و شیمیایی برای تغییر پساب و ایمن سازی آن برای محیط زیست استفاده می کند.

محصولات نهایی حاصل از فرآوری و بسته بندی ماهی

بسته بندی، برچسب زدن و توزیع، آخرین مراحل فرآوری و بسته بندی ماهی است. محصولات نهایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• فیله ماهی، استیک یا ماهی کامل
• ماهی فلس شده، آماده طبخ یا ماهی نیمه آماده
• میگو آماده و تمیز شده
• گوشت صدف حل شده و پخته شده

انواع بسته بندی غذاهای دریایی

فرآوری و بسته بندی ماهی

بسته بندی، دو هدف اصلی را دنبال می کند: جذب مشتری و حفظ محصولات. کارخانه های فرآوری مواد غذایی، طیف وسیعی از گزینه های بسته بندی را برای انتخاب دارند، اما بیشتر به نوع محصولی که تولید می کنند بستگی دارد.

انواع بسته بندی رایج برای ماهی، میگو و سایر غذاهای دریایی عبارتند از:

کیسه های ایستاده: کیسه های ایستاده، بسیار آسان و راحت هستند، هزینه های بسته بندی را کاهش می دهند و محصولات را تازه نگه می دارند.

کنسرو: کنسرو کردن یک روش طولانی مدت برای نگهداری ماهی های فرآوری شده است. ماهی تن، سالمون و ساردین معمولاً پس از فرآوری، به کنسرو تبدیل می شوند. یک قوطی حلبی مهر و موم شده و گرم می شود تا هوا از آن خارج نشود و مواد غذایی داخل آن حفظ گردد.

بسته بندی وکیوم: بسته بندی وکیوم، یک لایه محکم و شفاف روی محصول ایجاد می کند تا جذابیت بصری آن را افزایش دهد و طول عمر آن را افزایش دهد.

فیلم های چند لایه: فیلم های چند لایه، یک بسته مهر و موم محکم را برای تازه نگه داشتن ماهی ایجاد می کنند. این نوع بسته بندی، محصول را به وضوح نشان می دهد و وجود لایه های متعدد، به محافظت از بسته ها در برابر سوراخ شدن و ساییدگی کمک می کند.

بسته بندی سریع منجمد: این بسته بندی ها اغلب برای فیله ماهی منجمد و سایر محصولات دریایی منجمد استفاده می شود. این بسته ها شکل های متنوعی دارند.

فرآوری و بسته بندی ماهی، اغلب یک فرآیند خودکار است که شامل ماشین و دستگاه های پیچیده ای است که ظروف و کیسه های محصول را پر و مهر و موم می کنند. این فرآیند نیاز به کار دستی را کاهش می دهد و مرحله بسته بندی را سرعت می بخشد.